یکی از چالشهای مالیاتی در سالهای اخیر قانون مالیات بر خانههای خالی است. در این قانون مالیاتی کسانی که واحدهای مسکونی را نمیفروشند یا اجاره نمیدهند مشمول پرداخت مالیات به دولت میشوند. در واقع مالیاتی که به خانههای اجاره داده شده تعلق میگیرد بسیار کمتر از مالیات خانههای خالی است.
این قانون مالیاتی با هدف کم شدن قیمت اجاره بها و افزایش عرضه مسکن تصویب شده است. بر اساس این قانون تمام مالکان واحدهای مسکونی و مستاجران باید اطلاعات ملک را در سامانهی ملی املاک و اسکان ثبت کنند. با ثبت این اطلاعات تعداد خانههای خالی مشخص میشود و برای عرضهی مناسب آنها و ساخت مسکن جدید برنامه ریزی لازم انجام میشود.
چه املاکی مشمول مالیات بر خانه های خالی می شوند؟
به موجب ماده ۵۴ مکرر اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۹/۰۹/۰۵مجلس شورای اسلامی برای اینکه ملکی مشمول این قانون شود شرایط زیر لازم است :
۱- واحد خالی مسکونی باشد، بنابراین واحد های تجاری و اداری مشمول این مالیات نیستند.
۲- واحد مسکونی در شهر های بالای یکصد هزار نفر جمعیت قرار داشته باشد.
نکته – واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که مالک و بهره بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی شده و صرفاً مشمول جریمهای معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول (۶ برابر اجاره ماهیانه) موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد؛ بنابراین واحد های مسکونی واقع در شهر های زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور هم موظف به ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان هستند.
۳- واحد مسکونی در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد.
۴- واحد مسکونی توسط سامانه املاک و اسکان کشور به عنوان خانه خالی شناسایی شده باشد.
مالیات بر اجاره خانه های خالی مشمول چه کسانی میشود ؟
مدت زمان خالی بودن واحد مسکونی جهت شمولیت قانون
بسته به اینکه واحد مسکونی نوساز باشد یا خیر، با توجه به مدت زمانی ذیل مشمول مالیات بر خانه های خالی می گردد:
- واحد هایی که نوساز نیستند نباید بیش از ۱۲۰ روز خالی بمانند. در صورت تغییر مالکیت به صورت رسمی، مهلت ۱۲۰ روزه مذکور برای مالک جدید جاری است.
- واحدهای نوساز نباید بیش از دوازده ماه از زمان صدورگواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند
- واحدهای نوساز در طرح(پروژه)های انبوهسازی نباید بیش ازهجده ماه از زمان صدورگواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند.
نکته – مالیات بر خانه های خالی تا زمانی که تعداد واحد مسکونی موجود در شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت به استناد مرکز آمار ایران به یک ممیز بیست و پنج صدم (۱/۲۵) برابر تعداد خانوارهای ساکن در این شهرها برسد، قابل اجراء است.
خانه های خالی معاف از مالیات
موارد زیر از شمول مالیات بر خانه های خالی معاف هستند، به شرطی که در سامانه املاک و اسکان ثبت شوند :
- اقامتگاه اصلی خانوار
- علاوه بر اقامتگاه اصلی، هر خانوار میتواند یکی از واحدهای تحت تملک خود را در شهری غیر از شهر محل اقامتگاه اصلی، به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
- در صورتی که اقامتگاه اصلی خانوار، تحت تملک یکی از اعضای خانوار باشد، خانوار مذکور می تواند حداکثر یک واحد دیگر از واحدهای تحت تملک خود را در همان شهر محل اقامتگاه اصلی به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
- دانشجویان، طلاب، دانشآموزان، شاغلان و مبتلایان به بیماریهای خاص درصورت اقامت در شهری غیر از اقامتگاه اصلی و فرعی خانوار، تنها با ارائه اسناد مثبته ازجمله گواهی پرداخت حق بیمه برای شاغلان و گواهی اشتغال به تحصیل، امکان ثبت یک واحد مسکونی دیگر جهت معافیت از مالیات از خانه های خالی را دارند.
- واحد مسکونی محل اشتغال صاحبان صنوف، مشاغل از جمله گردشگری و زیارتی، مؤسسات یا شرکتهای فعال که مجوز از دستگاه مربوطه دارند و ممنوعیتی برای فعالیت در واحدهای مسکونی ندارند، به شرط ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان کشور و در صورت اطلاع سازمان امور مالیاتی کشور و سازمان تأمین اجتماعی، از مالیات موضوع قانون مالیات از خانه های خالی معاف هستند.
- واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یکصد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور به شرط ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان مشمول مالیات بر خانه های خالی نیستند.
- واحدهای مسکونی موقوفه که براساس استعلام از سازمان اوقاف و امور خیریه امکان اجاره آنها حسب وقفنامه وجود ندارد، مشمول مالیات بر خانه های خالی نخواهند بود.
مالیات خانههای خالی چگونه محاسبه می شود؟
مالیات خانههای خالی چگونه محاسبه می شود؟
بسیاری از افراد تصور میکنند مالیات بر خانههای خالی به عواملی مانند قدمت خانه یا فرسودگی آن بستگی دارد. درصورتی که مالیات خانههای خالی کلنگی دقیقا مشابه با قوانین مالیات خانههای خالی نوساز است و هیچ تفاوتی با آن ندارد. از همین رو، اگر خانهای قدیمی از کسی به شما به ارث رسیده، باید علاوه بر پرداخت مالیات بر ارث، بعد از گذشت مدت زمان معین، مالیات خانه خالی هم بپردازید.
مالیات بر خانههای خالی بر اساس عوامل مختلفی مانند زمان خالی بودن ملک، تعداد خانههای خالی و میزان ارزش اجاری ملک محاسبه میشود. ضریب مالیات بر خانههای خالی در تهران و سایر شهرهای بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت برای دارندگان ۱ تا ۵ خانه عبارتاند از:
- سال اول: ۶ برابر ارزش اجاری ملک
- سال دوم: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک
- سال سوم: ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک
ضریب مالیات برای کسانی که بیشتر از ۵ خانه خالی دارند، به شرح زیر است:
- سال اول: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملکها
- سال دوم: ۲۴ برابر ارزش اجاری ملکها
- سال سوم: ۳۶ برابر ارزش اجاری ملکها
مالک خانه در صورت نداشتن اعتراض میتواند یک ماه بعد از ارسال برگ تشخیص مالیات، برای پرداخت آن اقدام کند. در صورت دیرکرد در پرداخت مالیات، بهازای هر ماه ۲.۵ درصد جریمه به فرد تعلق خواهند گرفت.
