انواع مالیات در ایران و نحوه محاسبه آن
اگه بخواهیم مالیات را در ایران دسته بندی کنیم میتوان آن را به دسته مستقیم و و دسته غیر مستقیم دسته بندی کرد که در زیر به هرکدام از آن ها می پردازیم :
مالیات های مستقیم
مالیات بر درآمد مشاغل
مالیات بر درآمدی است که شخص حقیقی با اشتغال به مشاغل تجاری خدماتی و پزشکی کسب میکند. و کسب وکارها و مشاغل مختلف ملزم به پرداخت آن هستند تا از آن، برای آبادانی کشور استفاده شود. مالیات بر درآمد مشاغل از گروه مالیات مستقیم به شمار میرود که شامل هرگونه کسب و کار و هر درآمدی خواهد شد.
این نوع مالیات از طریق خود اظهاری تشخیص داده شده و سازمان امور مالیاتی بر اساس آن مالیات مشاغل را دریافت میکند. طبق تعریف فصل چهارم از باب سوم و ماده ۹۳ قانون مالیاتهای مستقیم، درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصلهای این قانون در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد مشاغل است.
به چه کسانی در مشاغل دسته بندی می شوند ؟
به تمامی افراد شاغل، صاحبان مشاغل گفته می شود که جزو کاسبان، اصناف و صنعتگران به شمار می روند. این افراد به صورت حقیقی فعالیت می کنند و می توانند درآمدی را کسب نمایند. هر شخص حقیقی که در حال حاضر شغل و یا کسب و کاری دارد، موظف به پرداخت مالیات به دولت است. با این تعریف طیف وسیعی از کسب و کارها مشمول پرداخت مالیات مشاغل می شوند.
برای این که مشخص شود که یک شخص یا کسب و کار، مشمول قانون مالیات بر درآمد مشاغل قرار میگیرد یا خیر، لازم است برخی از گزارش های مالی در قالب اظهارنامه به سازمان مالیاتی کشور ارائه شود. صاحبان مشاغلی که باید مطابق با قانون، مالیات مشاغل را پرداخت کنند، به ۳ دسته کلی تقسیم بندی میشوند.
گروه اول
این گروه بر اساس نوع فعالیت مشخص می شوند که عبارتند از:
کارخانه دارها و واحدهای تولیدی
واردکنندگان و صادرکنندگان
صاحبین فروشگاههای زنجیرهای
بیمارستانها، درمانگاهها و کلینیکهای تخصصی
اشخاص دارای مشاغل صرافی
موسسات حمل و نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی
سایر صاحبین مشاغل که فروش کالا یا فروش توام کالا و ارائه خدمت براساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد که دو سال قبل اظهارنامه تسلیمی خردادماه هر سال مبنای تعیین گروه بندی سال بعد از تسلیم اظهار نامه عملکرد میباشد.
گروه دوم
این گروه بر اساس حجم فعالیت مشخص میشود. سایر صاحبان مشاغل و حرفی که درآمد ابرازی دو سال قبل آن ها و با آخرین درآمد قطعی شده آن ها، بیش از هجده میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از مبلغ پنجاه و پنج میلیارد ریال باشد.
گروه سوم
گروه سوم شامل صاحبین مشاغلی می شود که در گروه های اول و دوم قرار نمیگیرند. بر اساس این آیین نامه سازمان امور مالیاتی میتواند تا پایان دی ماه هر سال فهرست مشاغل افزوده شده به گروه اول براساس نوع فعالیت را تهیه و اعلام نماید.
صاحبین مشاغل و حرف موضوع این آیین نامه در اولین سال تأسیس، جزو گروه سوم محسوب و از سال سوم فعالیت به بعد باید بر اساس نصبهای مقرر طبقهبندی شده و نسبت به انجام تکالیف قانونی خود عمل کنند. همچنین در مشاغل مشارکتی مثل اختیاری یا قهری، درآمد ابرازی و یا قطعی شده مشارکت ملاک عمل می باشد.
تکالیف مالیاتی صاحبان مشاغل
صاحبان مشاغل گروه اول :
مکلف به نگهداری دفاتر روزنامه و کل یا سایر دفاتر حسب مورد دستی یا ماشینی به صورت مکانیزه و الکترونیکی متکی به اسناد و مدارک هستند.
صاحبان مشاغل گروه دوم :
باید برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود مثل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا، خدمات و دارایی و سایر اسناد هزینههای انجام شده را به تفکیک و ترتیب تاریخ وقوع هر یک از رویدادهای مالی نگهداری و صورت درآمد و هزینه خود را به صورت ماهانه به شرح فرم ابلاغی بر اساس آن تنظیم نمایند.
صاحبان مشاغل گروه سوم :
این گروه باید برای هر سال مالیاتی اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود که شامل اسناد درآمدی فروش کالا یا ارائه خدمات و سایر درآمدها و اسناد خرید کالا و خدمات و سایر اسناد هزینههای انجام شده را نگهداری و خلاصه درآمد و هزینه سالانه خود را به شرح فرم ابلاغی تنظیم نمایند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل
نرخ مالیات بر درآمد مشاغل به نرخ ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم محاسبه و پلکانی است و بر اساس درآمد شامل مالیات بر درآمد شما، ۱۵ یا ۲۰ یا ۲۵ درصد می باشد.
مالیات بر درآمد حقوق
این نوع از مالیات بر عهده ی کارفرمایان و به هزینه ی حقوق بگیران است.به این شکل که کارفرمایان در هنگام پرداخت حقوق طبق ماده ۸۶ مالیات متعلقه را کسر و طبق لیست مالیات آن را به به اداره مالیات پرداخت می نمایند
مالیات بر درآمد اتفاقی
مالیات بر درآمدهایی مانند جایزه و معاملات بلاعوض مثل بخشش و هبه ی زمینی به دیگری است معمولا مالیات بر ارزش افزودهمستمر و تکرار شونده نیستند.
مالیات بر دارایی
مالیاتی که بر ارث و ثروت مودی تعلق می گیرد.
مالیات بر درآمد
درآمد افراد و شرکتها و نه ثروت آنها مبنای مالیات است.
مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی سرمایه که به مالیات ثروتمندان نیز شناخته میشود نوعی از مالیات است که بر سود ناشی از انتقال اموال غیر مولد اعمال میشود.
مالیات بر خانه های خالی
مالیاتی که به خانه های خالی بیش از ۱۲۰ روز در شهرهایی با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر تعلق می گیرد.
مالیات بر درآمد کشاورزی
در حال حاضر معاف از مالیات میباشند.
مالیات های غیر مستقیم
حقوق و عوارض گمرکی
در واقع مالیات هر کشور بر صادرات و واردات کالاهای مختلف است که با نام تعرفه های گمرکی نیز شناخته میشود.
مالیات بر ارزش افزوده
تفاوت بین کالا و خدمات عرضه شده با ارزش کالا و خدمات خریداری شده در دوره ای مشخص است. مالیات بر ارزش افزوده عرضه ی کالاها و خدمات و همچنین صادرات و واردات
آنها را شامل میشود.
مالیات بر مصرف
مالیاتی است که مصرف کنندگان کالاهای خاص در زمان خرید آن کالا به همراه قیمت کالا پرداخت میکنند.
