نحوه محاسبه و حسابرسی مالیاتی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سامانه مودیان

نحوه محاسبه و حسابرسی مالیاتی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سامانه مودیان یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که مودیان مالیاتی طبق قانون تسهیل تکالیف مودیان و برای اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان باید با آن آشنا باشند. هدف از این فرآیند، شفافیت مالی، کاهش فرار مالیاتی و ساده‌سازی تکالیف مودیان است. در این مقاله قصد داریم به طور کامل بررسی کنیم که اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چگونه محاسبه می‌شود، چه نکاتی در حسابرسی مالیاتی اهمیت دارد و ارتباط آن با قوانین جدید پایانه‌های فروشگاهی چیست. آشنایی با این روند برای صاحبان کسب‌وکار، حسابداران و مدیران مالی ضروری است تا از جرایم مالیاتی جلوگیری کرده و تکالیف قانونی خود را به‌درستی انجام دهند.

برای خواندن و دانلود کامل دستور العمل نحوه محاسبه و حسابرسی مالیاتی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سامانه مودیان در پایین این مقاله مراجعه می کنیم :

بخشنامه شماره : ۶۰۷۵۵ /۲۰۰/د
تاریخ : ۱۴۰۳/۰۸/۱۶

پیرو اعلام فهرست مودیان منتخب برای حسابرسی اظهارنامه دوره مالیاتی چهارم سال ۱۴۰۲ در تاریخ ۳۰ مهر ماه سال ۱۴۰۳ در سامانه عملیات الکترونیکی سازمان ضروری است ادارات امور مالیاتی در حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده ۳ قانون تسهیل تکالیف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان بابت دوره مالیاتی مذکور و دوره های مالیاتی بعد نسبت به رعایت موارد ذیل اهتمام نمایند

۱ – حسابرسی تمامی اقلام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده و کلیه فعالیتهای مودیان انتخاب شده در اجرای تبصره ماده ۱۴ قانون مالیات بر آموزش ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰، اعم از صورت حسابهای الکترونیکی فروش و خرید در سامانه مودیان و یا خارج از سامانه مذکور با رعایت مقررات امکان پذیر می باشد. چنانچه متعاقباً برای این مودیان به موجب اسناد و مدارک بدست آمده یا اطلاعات استخراج شده از پایگاههای اطلاعاتی سازمان متبوع کم ابرازی فروش یا بیش ابرازی اعتبار مؤدی احراز شود مدارک مذکور قابل رسیدگی بوده و مالیات و عوارض ارزش افزوده و جرائم متعلقه وفق قانون مالیات بر ارزش افزوده و مقررات مربوط مطالبه خواهد شد. مالیات و عوارض خرید معاملات نسیه که بر اساس صورتحسابهای الکترونیکی صادره در سامانه مؤدیان به تأیید طرفین رسیده است در دوره مالیاتی ثبت پرداخت به عنوان اعتبار مالیاتی مودی محسوب و وفق مقررات موضوعه از جمله مفاد تبصره های ماده ۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده قابل کسر تهاتر یا استرداد حسب مورد می باشد.

۲ – حسابرسی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مودیانی که در فهرست موضوع بند ۱ نمی باشند، صرفاً ناظر بر کلیه موارد ابرازی مندرج در جداول اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده تسلیمی از قبیل تسهیم اعتبار موضوع جدول ( ج ) فیلدهای ستون خارج از سامانه مؤدیان ردیف تعدیلات اصلاحردیف اطلاعات درگاههای بانکی و دستگاههای کارتخوان / pos صادرات یارانه های دریافتی که مؤدی اقدام به تکمیل تغییر و تعدیل نموده است و همچنین مبلغ بستانکاری انتقالی از دوره قبل و یا مواردی که مودیان الزام به ابراز داشته اند میباشد لیکن رسیدگی به اطلاعات مندرج در ستون بارگذاری شده از سامانه مودیان صرفاً با رعایت ماده ۹ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مجاز است.

۳- ادارات امور مالیاتی موظفند پس از بررسی مدارک و مستندات بدست آمده در صورت احراز تخلف در خصوص اطلاعات مندرج در سامانه مودیان مراتب را از طریق کارپوشه به اطلاع مودی برسانند چنانچه مؤدی موارد مزبور را پذیرفته و آنها را در کارپوشه خود در سامانه مؤدیان ثبت یا اصلاح کند صرفا از این بابت مشمول جریمه های موضوع ماده ۲۲ قانون یاد شده خواهد شد ودر صورتی که مؤدی تمام یا بخشی از موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاحآنها در سامانه مؤدیان امتناع کند و یا دلایل ارائه شده توسط مودی مورد پذیرش اداره امور مالیاتی واقع نشود اداره امور مالیاتی مراتب را با اسناد و مدارک مثبته به هیأت حل اختلاف مالیاتی ( موضوع ماده ۹ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان) ارجاع میدهد در صورت تأیید تخلف توسط هیأت مزبور اداره امور مالیاتی میتواند نسبت به حسابرسی کلیه صورتحساب های داخل سامانه مربوط به دوره های مالیاتی سال تخلف مطابق بند ۱ اقدام نماید علاوه بر این مؤدی متخلف مشمول جریمه های موضوع ماده ۲۲ قانون مزبور نیز خواهد بود.

۱- ۳ – چنانچه مؤدی با ادعای صدور صورتحسابهای تکراری یا با مبلغ اشتباه در سامانه مؤدیان و متعاقب آن عدم ابطال صورت حساب های اشتباه و یا صدور صورتحساب ابطالی و عدم تأیید آن توسط خریدار در همان دوره و یا اعتبار لحاظ نشده برای خریداران بابت صورت حسابهای الکترونیکی خرید با برچسب عبور ازحد مجاز و یا اعتبار لحاظ نشده بابت واردات فیلد مربوط را درجدول ( هـ) تکمیل نموده و موجب کاهش مالیات بر ارزش افزوده اظهاری شده باشد، ضمن بررسی صورتحسابهای ارجاعی ( ابطالی،اصلاحی و برگشت از فروش )  در سامانه مؤدیان و مستندات مربوط چنانچه مؤدی به اشتباه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده را به تأخیر انداخته باشد، ضمن مطالبه مالیات و عوارض متعلقه جرائم مربوط نیز از زمان انقضای مهلت پرداخت مالیات و عوارض متعلقه برای آن دوره محاسبه و مطالبه شود. در اجرای این بند معاونت فناوریهای مالیاتی می بایست دسترسی لازم به اطلاعات اظهار نامه مسترد شده و صورتحسابهای الکترونیکی ارجاعی مربوط به اطلاعات مندرج در جدول ( هـ ) را برای ادارات امور مالیاتی فراهم نماید. بدیهی است در صورتی که تکمیل جدول ( هـ ) از حیث رفع مغایرت های سایر ردیف های اظهارنامه بوده و در میزان مالیات نهایی موثر نباشد مطالبه مالیات و جریمه از این حیث موضوعیت نخواهد داشت و ادارات امور مالیاتی می بایست نسبت به تعدیل درایه های مربوط اقدام نمایند.

۳-۲ – در صورتی که تکمیل جدول ( هـ ) اظهارنامه مسترد شده حسب مستندات ارائه شده منطبق به واقع باشد و مودی مالیات متعلق را تا انقضای مهلت استرداد اظهارنامه دوره بعد ) بهار (۱۴۰۳ پرداخت و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدام نموده باشد در صورت تعلق جریمه ادارات امور مالیاتی موظفند در اجرای ماده ۱۹۱ قانون مالیاتهای مستقیم ترتیبی اتخاذ نمایند تا جریمه تأخیر در پرداخت مورد بخشودگی قرار گیرد.

۴ – حسابرسی اطلاعات مالی واصله از طریق درگاههای بانکی و دستگاه های کارتخوان pos / مندرج در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده با رعایت موارد ذیل انجام پذیرد:

الف ) مأموران مالیاتی میبایست در خصوص مؤدیانی که عموماً جمع مبالغ واریزی به دستگاه کارتخوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی جزء درآمد آنها قلمداد نمی شود ( مانند مشاوران املاک و نمایشگاه داران اتومبیل ) و مبالغ مذکور را در ستون خارج از سامانه کسر نموده باشند با بررسی اسناد و مدارک مثبته و با استفاده از سایر روشهای حسابرسی نسبت به بررسی تعدیل ارقام مزبور توسط مودی اقدام نمایند چنانچه عدد مکسوره منطبق بر واقع نباشد مالیات و جرائم متعلقه مربوط به ما به التفاوت فروش کالا و خدمات مشمول مطالبه شود.

ب ) چنانچه مؤدی فروش توامان کالا و خدمت معاف / مشمول و یا مشمول با نرخ های متفاوت داشته باشد و نسبت به کاهش خالص فروش کالاها و خدمات مشمول متکی به دستگاه کارتخوان و یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نموده باشد ( مانند عمده فروشان مواد غذایی رستورانها طلافروشان ) و مبالغ مکسوره را به سایر ردیفهای فروش کالا و خدمت با نرخهای متفاوت منتقل کرده باشد وفق بند الف اقدام شود.

مالیات های مستقیم ارسال و یا مجدداً از این بابت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مؤدیان صادر نموده باشد مراتب از حیث عدم احتساب خرید / فروش مضاعف مدنظر قرار گیرد.

۴- در اجرای مفاد تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده استرداد مالیات و عوارض خرید برای صادرات مواد خام و مواد اولیه تولید که در فهرست مربوط به ماده ۱۴۱ قانون مالیاتهای مستقیم ذکر شده اند ممنوع مرجع آموزشی واحد مال است. چنانچه مودیان به تولید و عرضه توامان مواد مذکور و سایر کالاها در داخل کشور و یا صادرات آنها اشتغال داشته باشند مالیات های پرداخت شده در مرحله خرید از طریق روش تسهیم یا تخصیص حسب مورد ( همانند عرضه توام کالای مشمول و معاف ) قابل محاسبه می باشد. آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مؤدیان که طبق مقررات قانون مذکور قابل تهاتر یا استرداد نیست در اجرای مفاد تبصره ۵ ماده ۸ قانون یاد شده به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم محسوب می شود.

ج ) چنانچه مودی نسبت به وصول مبلغ صورتحساب فروش نوع ۱ یا ۲ از طریق دستگاههای کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت اینترنتی اقدام نماید به منظور جلوگیری از مطالبه مالیات بر ارزش افزوده مضاعف ناشی از همپوشانی اموزش مالی کارفرمایان اطلاعات بارگذاری شده موضوع مورد رسیدگی واقع شود.

۵ – با عنایت به مفاد ماده ۷ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان و مفاد تبصره ۳ ماده ۶ قانون تسهیل تکالیف مؤدیان جهت اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان چنانچه مؤدی نسبت به صدور صورتحساب در سامانه مؤدیان و یا سایر سامانه ها از قبیل سامانه جامع تجارت ایران و سامانه ثبت الکترونیکی معاملات نفتی ( ثامن ( اقدام و متعاقب آن فهرست معاملات مزبور را از طریق سامانه فهرست معاملات موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم ارسال و یا مجددا از این بابت صورتحساب الکترونیکی در سامانه مؤدیان صادر نموده باشد مراتب از حیث عدم احتساب خرید / فروش مضاعف مدنظر قرار گیرد.

۶ – چنانچه مودی نسبت به انتقال ارزش صادرات از ردیف تایید نشده بارگذاری از سامانه به ردیف تایید شده خارج از سامانه اقدام نموده باشد صرفاً از حیث احراز فعالیت صادراتی به منظور اعمال قوانین مرتبط از جمله مفاد ماده ۱۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مورد رسیدگی قرار گیرد. شایان ذکر است مطالبه جرائم موضوع ماده ۲۲ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان در خصوص صورتحسابهای الکترونیکی صادرات تایید نشده ثبت شده در سامانه مودیان موضوعیت ندارد.

۷-  در اجرای مفاد تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده، استرداد مالیات و عوارض خرید برای صادرات مواد خام و مواد اولیه تولید که در فهرست مربوط به ماده ۱۴۱ قانون مالیاتهای مستقیم ذکر شده اند ممنوع مرجع آموزش واحد است. چنانچه مودیان به تولید و عرضه توامان مواد مذکور و سایر کالاها در داخل کشور و یا صادرات آنها اشتغال داشته باشند مالیات های پرداخت شده در مرحله خرید از طریق روش تسهیم یا تخصیص حسب مورد ( همانند عرضه توام کالای مشمول و معاف) قابل محاسبه می باشد. آن قسمت از مالیات و عوارض پرداختی مؤدیان که طبق مقررات قانون مذکور قابل تهاتر یا استرداد نیست در اجرای مفاد تبصره ۵ ماده ۸ قانون یاد شده به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم محسوب می شود.

۸- در معاملات نسیه که در سامانه مؤدیان به تأیید طرفین رسیده است، وفق مفاد تبصره ۲ ماده ۴ قانون مالیات بر ارزش افزوده مطالبه مالیات بر ارزش افزوده در دوره مالیاتی وصول وجه معامله انجام خواهد شد. بدیهی است در صورت احراز وصول وجه معاملات نسیه در هر دوره مالیاتی علی رغم عدم ثبت دریافت آن در سامانه مؤدیان مالیات بر ارزش افزوده معاملات مورد نظر از فروشنده قابل مطالبه و وصول میباشد. فروشنده مجاز است پس از دریافت ثمن معامله و مالیات و عوارض فروشهای نسیه پرداخت مالیات و عوارض مزبور را تا زمان انقضای مهلت استرداد اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده دوره پرداخت به تأخیر بیندازد.

۹ – چنانچه خریدار به علت عبور از حد مجاز فروشنده نسبت به رد صورتحساب الکترونیکی صادره اقدام و مبلغ خرید مذکور را در ستون خارج از سامانه درج نموده باشد با عنایت به ماده ۶ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان اعتبار مالیاتی خرید مذکور قابل پذیرش نمی باشد.

۱۰ – با عنایت به مفاد بند ( ج ) ماده ۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان صرفا صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع فصل های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم با رعایت قانون تسهیل تکالیف جهت اجرای قانون مذکور ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند. بنابراین اشخاص حقیقی دارای فعالیت کشاورزی موضوع ماده ۸۱ قانون مالیاتهای مستقیم الزامی به صدور صورتحساب الکترونیکی ندارند.

۱۱ – با عنایت به مفاد تبصره ۲ ماده ۱۴ مکرر قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان الحاقی طبق ماده ۸ قانون تسهیل جهت اجرای قانون مذکور در خصوص اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که کالا و خدمت با نرخ یکسان مالیات و عوارض ارزش افزوده عرضه و یا ارائه مینمایند رسید دستگاه کارتخوان تا پایان سال ۱۴۰۴ به عنوان صورتحساب الکترونیکی تلقی می شود.

۱۲ – با عنایت به مفاد تبصره ۳ بند ( الف ) ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده مالیات و عوارض پرداختی بابت خرید کالاهای نفتی که به عنوان مواد اولیه اصلی توسط واحدهای تولیدی استفاده نشده است به عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ نشده و قابل استرداد یا تهاتر نمی باشد. در چنین مواردی مؤدیان مشمول این حکم می بایست مالیات و عوارض پرداختی خود در این رابطه را از طریق ردیف تعبیه شده در جدول ( ج ) اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده از« جمع مالیات و عوارض ارزش افزوده خرید یا واردات کالاها و خدمات » کسر نمایند. بنابراین ادارات امور مالیاتی میباید در هنگام رسیدگی نسبت به عدم پذیرش اعتبار مالیاتی مستنکفین از این حکم قانونی و مطالبه مالیات و عوارض و جرائم مربوطه اقدام نمایند.

جدول الزامات و توضیحات حسابرسی مالیاتی (سال ۱۴۰۴)

تماس با پشتیبانی: ۰۲۱-۲۶۲۰۸۳۱۱